Χαράλαμπος Πουλόπουλος, πρώην Πρόεδρος ΚΕΘΕΑ: «Το ΚΕΘΕΑ ενοχλεί διότι εκφέρει διαφορετικό λόγο από τον λόγο που επιλέγει την καταστολή ως κυρίαρχη πολιτική»
Χαράλαμπος Πουλόπουλος, πρώην Πρόεδρος ΚΕΘΕΑ: «Το ΚΕΘΕΑ ενοχλεί διότι εκφέρει διαφορετικό λόγο από τον λόγο που επιλέγει την καταστολή ως κυρίαρχη πολιτική»
«Η αυτοδιοίκηση βασικό συστατικό της αποτελεσματικότητας του ΚΕΘΕΑ»
Με μία αιφνιδιαστική και «ανύπαρκτα τεκμηριωμένη», όπως την χαρακτηρίζουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στη δομή, Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου το Υπουργείο Υγείας προχωρά σε τροποποιήσεις στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΕΘΕΑ.
Της απόφασης του Υπουργείου ακολούθησαν δριμείες αντιδράσεις από την πλευρά των κομμάτων της αντιπολίτευσης, εκπροσώπων της ίδια της δομής αλλά και φορείς μεταξύ των οποίων, ο Οργανισμός Καταπολέμησης Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), η Ελληνική Ένωση για τα δικαιώματα του Ανθρώπου, η Μονάδα Απεξάρτησης του 18 ΑΝΩ, ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΙΝΑΛ, το ΚΚΕ, καθώς και ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και διατελέσας επί πολλά χρόνια αντιπρόεδρος του ΚΕΘΕΑ κ. Κώστας Αρβανίτης.
Στην άμεση απάντησή τους οι εργαζόμενοι του ΚΕΘΕΑ καλούν την κυβέρνηση να εξηγήσει γιατί έγινε με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου η αλλαγή και όχι με κοινοβουλευτική διαδικασία, ενώ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου λέγοντας πως είναι το πρώτο βήμα για την είσοδο ιδιωτών στη δημόσια Υγεία.
Η αιτιολόγηση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου από πλευράς κυβέρνησης για «αποκατάσταση της χρηστής διοίκησης και δημοσιονομικής διαχείρισης» σύμφωνα με τους ίδιους είναι ασθενικά έως ανύπαρκτα τεκμηριωμένη, καθώς το ΚΕΘΕΑ μέχρι σήμερα αποτελεί αποδεδειγμένα ένα απόλυτα επιτυχημένο και υποδειγματικό μοντέλο διοίκησης, χωρίς σπατάλες, κακοδιαχείριση, σκάνδαλα και δανεισμό.
«Η αιφνιδιαστική Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της κυβέρνησης δυναμιτίζει συθέμελα την ομαλή και ανεξάρτητη μέχρι σήμερα πορεία του ΚΕΘΕΑ, καθώς επιβάλλει διορισμένα με κομματικά (ή τεχνοκρατικά) κριτήρια μέλη στο Διοικητικό Συμβούλιο από τον Υπουργό Υγείας» αναφέρεται χαρακτηριστικά στη σχετική ανακοίνωση, η οποία καταλήγει καλώντας την κυβέρνηση «να εξηγήσει στην ελληνική κοινωνία ποια είναι ακριβώς η μεγάλη και επείγουσα ανάγκη, που επιβάλλει την αλλαγή του τρόπου διοίκησης ενός δημόσιου Οργανισμού με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου και όχι με την κανονική κοινοβουλευτική διαδικασία. Αλλιώς μένει έκθετη».
Μεταξύ των αντιδρώντων και ο κ. Χαράλαμπος Πουλόπουλος, Πρόεδρος σήμερα του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας του ΔΠΘ και επί πολλά έτη διευθυντής του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων, ο οποίος το πρωί της Πέμπτης, βρέθηκε καλεσμένος στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» εξηγώντας τα όσα προωθεί η αιφνιδιαστική αυτή Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου αλλά και τους «κινδύνους» που αυτή εγκυμονεί στη συνέχεια, κυρίως, την υποβάθμιση του ΚΕΘΕΑ και των θεραπευτικών του δομών σε όλη τη χώρα.
Χαράλαμπος Πουλόπουλος όμως…
ΠτΘ: κ. Πουλόπουλε η κυβέρνηση αιφνιδίως, με μια Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου έρχεται να αλλάξει το μοντέλο διοίκησης, του ΚΕΘΕΑ, με το πρόσχημα της «αποκατάστασης της χρηστής διοίκησης και οικονομικής διαχείρισής του». Αυτό υπονοεί και ως έκφραση ότι μάλλον η διοίκηση τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια στο ΚΕΘΕΑ, δεν είναι όπως θα έπρεπε να είναι. Τι ακριβώς προβλέπει αυτή τη Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου για την οποία έχουν εκφραστεί πολλές επίσημες αντιδράσεις;
Χ.Π.: Εντελώς αιφνιδιαστικά η κυβέρνηση προχώρησε στην έκδοση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, όπου αλλάζει τον τρόπο εκλογής του Διοικητικού Συμβουλίου του ΚΕΘΕΑ. Το ΚΕΘΕΑ είναι ο βασικός φορέας των θεραπευτικών κοινοτήτων στη χώρα μας, και λειτουργεί εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Ένα βασικό συστατικό της αποτελεσματικότητας του ΚΕΘΕΑ είναι η αυτοδιοίκηση. Αυτοδιοίκηση σημαίνει ότι τα μέλη που συμμετέχουν στα προγράμματα, οι γονείς, οι εργαζόμενοι, η κοινωνία, προσπαθούν να υποστηρίξουν το έργο του συγκεκριμένου φορέα, εκλέγουν το Διοικητικό Συμβούλιο. Ένα σώμα όπως είναι η Γενική Συνέλευση με ευρεία συμμετοχή, κάθε δυο χρόνια επιλέγει τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, με βασικό κριτήριο την προσφορά τους στην κοινωνία και την κοινωνική τους δράση για τα δικαιώματα και την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων. Η κυβέρνηση, ενδεχομένως προχωρώντας σε μια λογική σοκ, όπου κανείς δεν θα πρέπει να έχει και να εκφράζει διαφορετικό λόγο, έρχεται να αλλάξει τον τρόπο εκλογής του Διοικητικού Συμβουλίου, και να διορίζει εκείνη τα μέλη του με αμοιβή. Όλα αυτά τα χρόνια η συμμετοχή στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΕΘΕΑ είναι άμισθη. Η εξέλιξη δε αυτή έρχεται λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές για το νέο Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΕΘΕΑ. Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου συνήθως εφαρμόζεται σε καταστάσεις κρίσης ή σε καταστάσεις όπου υπάρχει επείγουσα ανάγκη κι έτσι με συνοπτικές διαδικασίες, χωρίς διάλογο, παίρνει την απόφαση η εκάστοτε αρχή, προκειμένου να την εφαρμόσει.
Πράγματι στη σχετική πράξη γίνεται μια αναφορά για λόγους «χρηστής διοίκησης». Το ΚΕΘΕΑ κάθε χρόνο δίνει στην κοινωνία και στην κυβέρνηση, απολογισμό του έργου του, όχι μόνο οικονομικό, αλλά και κλινικό και διοικητικό, όπως επίσης ελέγχεται από Ορκωτούς Ελεγκτές και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Πολύ πρόσφατα μάλιστα είχε αντίστοιχη αξιολόγηση, με πολύ θετικά αποτελέσματα. Αυτή είναι μια πρόφαση. Η ιδέα είναι ότι «αφού η κυβέρνηση δίνει χρήματα, τότε θα το ελέγξει». Όχι όμως οικονομικά, αλλά πολιτικά. Την τελευταία περίοδο στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής φροντίδας περιορίζονται κοινωνικά δικαιώματα. Περιορίζεται η πρόσβαση στα νοσοκομεία στους ανασφάλιστους, τα επιδόματα θεωρούνται πεταμένα λεφτά, άρα και το ΚΕΘΕΑ επειδή προσφέρει δωρεάν θεραπεία και χωρίς διακρίσεις —χωρίς να εξετάζει από ποια χώρα προέρχεται κάποιος και ποια είναι η κοινωνική ή οικονομική του τάξη, ποια είναι η φυλή του— φαίνεται ότι ενοχλεί. Φαίνεται ότι ενοχλεί το ΚΕΘΕΑ διότι εκφέρει διαφορετικό λόγο από τον λόγο που επιλέγει την καταστολή ως κυρίαρχη πολιτική.
«Διαφορετικές φωνές σε αυτόν τον χώρο ή σε αυτή τη χώρα, φιμώνονται»
ΠτΘ: Σε μας δεν γίνεται κατανοητή ακριβώς η αφορμή από πλευράς της κυβέρνησης. Πέραν όλων όσων εξηγήσατε για τη δομή του ΚΕΘΕΑ, όλα αυτά τα χρόνια λειτουργίας του δεν ακούσαμε ουδέποτε να συνδέεται με οικονομικά ή άλλης μορφής σκάνδαλα. Είναι ένας φορέας το έργο του οποίου είναι αναγνωρισμένο σε παγκόσμιο επίπεδο. Άρα να συμπεράνουμε ότι κατ’ ουσίαν πρόκειται για μια προσπάθεια ελέγχου της κυβέρνησης στην υιοθέτηση και στην υπεράσπιση των κοινωνικών δικαιωμάτων που γίνονται σεβαστά από το ΚΕΘΕΑ;
Χ.Π.: Νομίζω ότι αυτή η κυβέρνηση έχει δώσει δείγματα από την αρχή. Αν σκεφτείτε ότι τις πρώτες μέρες πέρασε η Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής από το Υπουργείο Δικαιοσύνης στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, δηλαδή το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης θα ελέγχει τις φυλακές και όχι το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Καταργήθηκε το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής και πέρασε στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης. Άρα εδώ έχουμε τη Δημόσια Τάξη να αντιμετωπίζει το προσφυγικό, με τα όποια αποτελέσματα, και μάλιστα χωρίς να ενδιαφέρεται ουσιαστικά για την κοινωνική ένταξη των ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο, εφαρμόζοντας κι εκεί μια κατασταλτική πολιτική. Βλέπουμε μια σειρά από μέτρα που έχουν ληφθεί το τελευταίο διάστημα, που είναι προς την κατεύθυνση του περιορισμού των ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων. Διαφορετικές φωνές σε αυτόν τον χώρο ή σε αυτή τη χώρα, φιμώνονται.
ΠτΘ: Είναι μια αυθαίρετη και αιφνιδιαστική απόφαση από την πλευρά της κυβέρνησης. Δεν προηγήθηκε κάποιος διάλογος με τα θιγόμενα μέλη;
Χ.Π.: Κανένας διάλογος. Ούτε καν στη Βουλή. Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου ισχύει και πρέπει μέσα σε σαράντα μέρες να έλθει στη Βουλή. Άρα πρώτα λαμβάνει την απόφαση και μετά πηγαίνει στη Βουλή για συζήτηση. Η αυτοδιοίκηση του ΚΕΘΕΑ είναι κατοχυρωμένη από το 1987 που δημιουργήθηκε ο Οργανισμός και επιβεβαιώθηκε και τα επόμενα χρόνια με διαφορετικούς νόμους. Ο αρχικός νόμος ήταν ο ν.1729, αλλά έχει ενδιαφέρον ότι το 2013, επί συγκυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ, ήρθε ένας νέος νόμος, ο ν.4139, ο οποίος ψηφίστηκε με ευρεία πλειοψηφία στη Βουλή των Ελλήνων. Και η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ και ο ΣΥΡΙΖΑ, 240 συνολικά βουλευτές ψήφισαν αυτόν τον νόμο, που προέβλεπε για άλλη μια φορά την αυτοδιοίκηση του ΚΕΘΕΑ. Άρα υπήρχε και υπάρχει μια ευρύτερη συναίνεση.
ΠτΘ: Αυτό γίνεται κατανοητό και από τις ανακοινώσεις των κομμάτων…
Χ.Π.: Ακριβώς και γι' αυτό και αντιδρούν και τα κόμματα. Γι' αυτό και αντιδρούν και οι κοινωνικοί φορείς, οι επιστημονικοί φορείς, οι πολίτες, διότι έχουμε μια αυθαίρετη ουσιαστικά ενέργεια της κυβέρνησης χωρίς αιτιολογία.
«Περνάμε από ένα μοντέλο δράσης, σε ένα παθητικό μοντέλο»
ΠτΘ: Πώς αναμένετε να επιδράσουν τα όσα προβλέπει αυτή η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου στη δράση του ΚΕΘΕΑ; Θα επηρεαστούν οι υφιστάμενες θεραπευτικές κοινότητες;
Χ.Π.: Πράγματι, αφορούν και το θεραπευτικό κομμάτι, γιατί οι θεραπευτικές κοινότητες βασίζονται στην αυτενέργεια και στη συμμετοχή των μελών τους. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι τα ίδια τα μέλη συμμετέχουν στη ζωή δηλαδή των θεραπευτικών κοινοτήτων, παρεμβαίνουν κοινωνικά, σε μια προσπάθεια να ξαναγίνουν ενεργοί πολίτες. Μην ξεχνάμε ότι οι εξαρτημένοι χρήστες αποκόπτονται από την κοινωνία, μένουν στο περιθώριο για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, και η θεραπευτική πρόταση του ΚΕΘΕΑ και των θεραπευτικών κοινοτήτων είναι να ξαναπάρουν τη ζωή στα χέρια τους. Να μην την αφήνουν να πηγαίνει χαμένη. Άρα το θεραπευτικό μοντέλο είναι ένα μοντέλο αυτενέργειας, συμμετοχής. Άλλωστε για την εκλογή του Διοικητικού Συμβουλίου ψηφίζουν τα μέλη της κοινωνικής επανένταξης ισότιμα, όπως και το προσωπικό, τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των Συλλόγων οικογένειας και, συγκεκριμένα, 12 Συλλόγων οικογένειας από όλη την Ελλάδα. Περνάμε ουσιαστικά από ένα μοντέλο δράσης, σε ένα παθητικό μοντέλο, με ένα Διοικητικό Συμβούλιο διορισμένο από τον εκάστοτε υπουργό, το οποίο δύναται να εφαρμόζει πολιτικές που πολύ συχνά είναι και εις βάρος των ίδιων των ανθρώπων. Ένα τέτοιο Διοικητικό Συμβούλιο μπορεί να αποφασίσει ποιοι μπαίνουν για νοσηλεία, όπως για παράδειγμα ότι μπαίνουν όσοι έχουν κάποιο συγκεκριμένο βιβλιάριο ασθενείας ή ότι έχουν μια κάλυψη. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να περιοριστεί η πρόσβαση στις δομές απεξάρτησης και οι άνθρωποι να συνεχίζουν να παραμένουν στον δρόμο ή στη φυλακή.
«Η κυβέρνηση καταστρέφει το έργο ενός οργανισμού που για σαράντα τουλάχιστον χρόνια, έχει αναγνώριση, όχι μόνο από την ελληνική κοινωνία, αλλά και από τη διεθνή κοινότητα»
ΠτΘ: κ. Πουλόπουλε, έχει ξαναγίνει αντίστοιχη προσπάθεια στο παρελθόν;
Χ.Π.: Κατά καιρούς υπήρξαν αντίστοιχες ενέργειες, όχι σε τέτοιο βαθμό, εννοώ με την έννοια να υπάρχει πολιτικός έλεγχος, αλλά μέσα σε ένα πλαίσιο συζήτησης, ανταλλαγής απόψεων, μέσα από τα οποία κατοχυρώθηκε όλα αυτά τα χρόνια το αυτοδιοίκητο του ΚΕΘΕΑ. Η συγκεκριμένη κυβέρνηση δεν ακούει. Η συγκεκριμένη κυβέρνηση προσπαθεί να εφαρμόσει το δόγμα «νόμος και τάξη» παντού, δημιουργώντας στρεβλές εντυπώσεις και ουσιαστικά καταστρέφοντας το έργο ενός Οργανισμού που για σαράντα τουλάχιστον χρόνια, έδειξε να έχει αναγνώριση, όχι μόνο από την ελληνική κοινωνία, αλλά και από τη διεθνή κοινότητα.
ΠτΘ: Έχουμε τον ΣΥΡΙΖΑ, το Κίνημα Αλλαγής και το ΚΚΕ, που έχουν εκφράσει ήδη την αντίδρασή τους απέναντι στην απόφαση αυτή. Υπάρχει η δυνατότητα, η αντίδραση αυτή να αποτελέσει εμπόδιο στην εφαρμογή των όσων προβλέπει η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου;
Χ.Π.: Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου θα πρέπει να πάει στη Βουλή για επικύρωση σε διάστημα σαράντα ημερών. Άρα εάν δεν πάει, δεν ισχύει. Χρειάζεται οπωσδήποτε την επικύρωση. Σε αυτή τη διαδικασία ας ελπίσουμε ότι ο πρωθυπουργός και τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου θα ξαναδούν το θέμα, θα αλλάξουν άποψη και θα κατανοήσουν ότι με αυτές τις πρακτικές μόνο κακό γίνεται και όχι καλό.
Οι αντιδράσεις για την κατάργηση του αυτοδιοίκητου στο ΚΕΘΕΑ
Σύλλογος Εργαζομένων ΚΕΘΕΑ:
«Θα αγωνιστούμε με όλους τους τρόπους για την απόσυρση ή την ακύρωση μιας πράξης που είναι συκοφαντική, αντισυνταγματική, βάζει σε κίνδυνο την πορεία χιλιάδων εξυπηρετούμενων και ανοίγει το δρόμο για τη διάλυση της απεξάρτησης, πασχίζοντας ταυτόχρονα να απαντήσουμε στα προβλήματα που ήδη έχουμε ανοιχτά για τη λειτουργία του οργανισμού»
Μονάδας Απεξάρτησης του 18 ΑΝΩ:
«Η παρέμβαση αυτή της κυβέρνησης, επηρεάζει συνολικά όσους εμπλέκονται στο χώρο των εξαρτήσεων στην Ελλάδα και θέτει ερωτηματικά για τις πολιτικές, που προτίθεται να ακολουθήσει για την αντιμετώπιση του φαινόμενου»
ΟΚΑΝΑ:
«Η ολοκληρωμένη πολιτική κατά των εξαρτήσεων είναι μια υπόθεση που απαιτεί όρθιες και ζωντανές όλες τις διαφορετικές αλλά συμπληρωματικές θεραπευτικές παρεμβάσεις και γι' αυτόν το λόγο στηρίζουμε το ΚΕΘΕΑ στην προσπάθειά του να χαράξει το δρόμο του και την πορεία του»
Κώστας Αρβανίτης, Ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ:
«Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου θα δημιουργήσει ένα ακόμα πλαδαρό πλοκάμι του Επιτελικού Κράτους με Διοικητικό Συμβούλιο διορισμένων ημετέρων, κρατική γραφειοκρατία, μικροπολιτική εξάρτηση και ρόλο ουραγού στα διεθνή φόρα (με τη μετατροπή του σε κυβερνητικό παράρτημα, το ΚΕΘΕΑ αποκλείεται αυτοδικαίως από όλες τις διεθνείς ομοσπονδίες θεραπευτικών κοινοτήτων που είναι, παντού στον κόσμο, αυτοδιοικούμενες και αυτοκέφαλες)»
Γιάννης Ιωαννίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στην «ΕφΣυν»:
«Εάν δεν υποκρύπτεται κάτι άλλο, τότε το μόνο που εξηγεί αυτήν την αδιανόητη κίνηση είναι η αλαζονεία της εξουσίας που την καθιστά ανυποψίαστη για τους κινδύνους και τη βλάβη που μπορεί να επιφέρει και στο δημόσιο συμφέρον και στον ίδιο της τον εαυτό. Το γεγονός ότι όλα αυτά γίνονται με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, κατά κραυγαλέα περιφρόνηση της συνταγματικής νομιμότητας, δεν είναι απλώς απαράδεκτο, είναι ντροπή»
Νατάσσα Βαφειάδου
Πηγή: Παρατηρητής της Θράκης