Στη συνεδρία «Αξιοπιστία και Ανάπτυξη στα ΜΜΕ» που διοργανώθηκε την Πέμπτη 30 Μαΐου στο πλαίσιο του 12ου Regional Growth Conference συμμετείχε ο πρόεδρος του ΣΗΠΕ Γιώργος Μιχαλόπουλος.
Ακολουθούν όλα όσα είπε ο πρόεδρος του ΣΗΠΕ:
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι η γνώμη σας για το πρόβλημα αξιοπιστίας των ΜΜΕ στη χώρα μας; Βαραίνει το ίδιο τα εθνικά και τα περιφερειακά ΜΜΕ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ναι, φυσικά υπάρχει σοβαρό πρόβλημα αξιοπιστίας των ΜΜΕ στη χώρα μας. Δεν δημιουργήθηκε όμως χθες. Είναι διαχρονικό ζήτημα και το κουβαλάμε από παλιά (κάποτε μάλιστα οι πολίτες καίγανε και εφημερίδες στις πλατείες) αλλά φυσικά οξύνθηκε στα χρόνια της κρίσης. Και επίσης δεν χρειάζεται να μας το πουν οι μετρήσεις. Το βλέπουμε όλοι γύρω μας καθημερινά, ιδιαίτερα όσοι «παροικούμε την Ιερουσαλήμ» των ΜΜΕ.
Οι αιτίες είναι πολλές και αν άρχιζα να μιλάω γι' αυτές θα έπρεπε να μου δώσετε κανένα μισάωρο ακόμη. Η κυριότερη κατά τη γνώμη μου και μένω σε αυτή, είναι οι σχέσεις αμοιβαίας εξάρτησης που έχουν δημιουργηθεί μεταξύ ΜΜΕ και Εξουσίας, πολιτικής και οικονομικής. Εξάρτηση που με τη σειρά της γεννά και αναπαράγει φαινόμενα διαπλοκής, ταύτισης συμφερόντων που κανονικά θα έπρεπε να είναι όχι απλώς διακριτά αλλά και αντιτιθέμενα και μια εικόνα στους πολίτες ότι τα ΜΜΕ υπάρχουν για να εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους και όχι για να υπηρετούν το αγαθό της ενημέρωσης και της αντικειμενικής πληροφόρησης.
Αλλά εδώ υπάρχει η μεγάλη διαφοροποίηση. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι και δεν πρέπει να τσουβαλιαζόμαστε όλοι στο ίδιο τσουβάλι. Υπάρχουν πολλές διαφοροποιήσεις, εγώ θα σταθώ σε αυτή που αφορά τον κλάδο που εκπροσωπώ.
Σε αυτό ειδικά το ζήτημα υπάρχει χαώδης διαφορά μεταξύ των ΜΜΕ του Κέντρου και της Περιφέρειας. Και οφείλεται κυρίως στη δυνατότητα του άμεσου κοινωνικού ελέγχου που υπάρχει στην Περιφέρεια αλλά όχι στο Κέντρο. Εκεί αυτοί που υπηρετούν την Ενημέρωση είναι απλώς ονόματα. Είναι τίτλοι. Είναι σκιές.
Εμείς στην Περιφέρεια είμαστε Πρόσωπα! Είμαστε εικόνα. Είμαστε η χειροπιαστή πραγματικότητα. Και κυριολεκτώ με το «χειροπιαστή». Γιατί ο πολίτης μας ξέρει από την καλή και από την ανάποδη, μας βλέπει καθημερινά δίπλα του, μπορεί να μας πιάσει από το γιακά και να μας ζητήσει το λόγο γι' αυτά που γράψαμε ή είπαμε.
Η «τοπική αγορά» και η τοπική κοινή γνώμη είναι πανταχού παρούσα. Δύσκολο να της κρυφτείς και δύσκολο να την κοροϊδεύεις για πολύ καιρό. Θα σε πάρει γρήγορα χαμπάρι και θα σε ξεβράσει.
Αρκεί αυτούς που «ξερνάει» η αγορά και η κοινή γνώμη από την πόρτα να μην τους ξαναβάζει η Πολιτεία από το παράθυρο!
Γιατί ασφαλώς και στην Περιφέρεια υπάρχουν τα φαινόμενα που περιέγραψα, αλλοίμονο! Αλλά είναι περιθωριακά. Εκφράζονται κυρίως από «εφημερίδες» σε εισαγωγικά (για να μιλήσω για τον κλάδο μου) που ο θεός να τις κάνει εφημερίδες, χωρίς δημοσιογράφους, χωρίς προσωπικό, χωρίς αναγνώστες, που κανείς δεν αγοράζει, κανείς δεν διαβάζει και κανείς δεν διαφημίζεται σε αυτές!
Και τότε πως ζουν θα με ρωτήσετε όσοι δεν ξέρετε τι συμβαίνει στον περιφερειακό τύπο. Θα σας έλεγα να ρωτήσετε τον παριστάμενο κύριο Γενικό γι' αυτό. Ζουν γιατί η Πολιτεία τους επιτρέπει να ζουν, να εγγράφονται στα Μητρώα και να τρέφονται αποκλειστικά από το κράτος, με τις κρατικές δημοσιεύσεις και την κρατική διαφήμιση. Τι γεννά αυτό; Σχέσεις εξάρτησης και διαπλοκής. Τι μας φέρνει αυτό; Την κρίση αξιοπιστίας και το έλλειμα εμπιστοσύνης που συζητάμε. Να ο φαύλος κύκλος που πρέπει να σπάσει.
Εμείς στον ΣΗΠΕ πήραμε το μερίδιο ευθύνης που μας αναλογεί. Καταθέσαμε στην Πολιτεία πλήρεις και τεκμηριωμένες προτάσεις για τη θεσμική ανασυγκρότηση του χώρου ώστε να περιληφθούν στα Μητρώα μόνο οι επιχειρήσεις που αντικειμενικά το αξίζουν και όχι αυτές που ο κάθε βουλευτής της Περιφέρειας πιέζει να περιληφθούν. Αποβάλλαμε από τις τάξεις μας όσους δεν πληρούν τα βασικά κριτήρια ποιότητας και σοβαρότητας που πρέπει να πληροί μια περιφερειακή εφημερίδα. Στο νέο μας Καταστατικό μάλιστα βάλαμε και ασφαλιστικές δικλείδες για να το διασφαλίσουμε αυτό.
Κι όλα αυτά γιατί ξέρουμε καλά ότι η αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη των πολιτών είναι το μεγάλο μας όπλο και το μεγάλο μας πλεονέκτημα. Αν το χάσουμε χαθήκαμε! Και δεν θα το χάσουμε. Απλώς πρέπει και η Πολιτεία να κάνει τη δουλειά της.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πως βλέπετε το μέλλον του Περιφερειακού τύπου; Είστε αισιόδοξος ή όχι; Και τι πρέπει να κάνετε εσείς και τι πρέπει να κάνει η Πολιτεία για να πάνε καλύτερα τα πράγματα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το τέλος του έντυπου τύπου έχει εξαγγελθεί πολλές φορές. Και όταν ήρθε το ραδιόφωνο και όταν ήρθε η τηλεόραση και όταν ήρθε το internet και τα social media και τώρα πάλι με την τεχνητή νοημοσύνη. Όμως οι εφημερίδες είναι ακόμη στα περίπτερα και στα χέρια των αναγνωστών και των συνδρομητών μας. Η ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ πλησιάζει τα 140 χρόνια, εμείς στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ γιορτάσαμε τα 100, η ΠΑΤΡΙΔΑ δίπλα στην Ηλεία ξεπέρασε τα 120.
Ναι είμαι αισιόδοξος! Οι ημερήσιες περιφερειακές εφημερίδες δεν είναι μόνο ο διαχρονικός βραχίονας της ενημέρωσης του λαού της Περιφέρειας. Είναι κάτι πολύ περισσότερο. Είναι η ίδια η φωνή του. Και αυτή η φωνή δεν πρέπει να σιγήσει και δεν θα σιγήσει. Αυτό αποτελεί ιστορική εθνική και δημοκρατική επιταγή!
Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προβλήματα. Υπάρχουν και παραϋπάρχουν. Για να μιλήσουμε για ανάπτυξη πρέπει πρώτα να εξασφαλίσουμε την επιβίωση. Και την οικονομική και τη θεσμική.
Χωρίς αμφιβολία ο περιφερειακός τύπος στη χώρα μας βιώνει τα τελευταία χρόνια τη χειρότερη οικονομική κατάσταση της ιστορίας του! Οι απανωτές κρίσεις (οικονομική κρίση, πανδημία, πόλεμοι κλπ) τσάκισαν όλες τις πηγές εσόδων μας.
Από κοντά και τα θεσμικά μας προβλήματα. Το μικρό οικονομικό μέγεθος, η εξάρτηση από κρατικές πηγές χρηματοδότησης, η μη βιωσιμότητα πολλών επιχειρήσεων με όρους αγοράς, το ελλιπές ή μη εξειδικευμένο προσωπικό, οι προβληματικές εγκαταστάσεις κλπ.
Πολλά από τα ζητήματα αυτά είναι υπόθεση δική μας να τα δούμε και να τα αντιμετωπίσουμε.
Η μεγάλη εικόνα όμως είναι υπόθεση της Πολιτείας στην οποία ανήκουν και οι βασικές ευθύνες για την σημερινή κατάσταση.
Γιατί όλες οι κυβερνήσεις τις τελευταίες δεκαετίες αντιμετώπισαν τον περιφερειακό τύπο ως το «αποπαίδι» του συστήματος ενημέρωσης και πληροφόρησης της χώρας και είτε δεν ασχολούνταν καθόλου μαζί του, είτε όταν αποφάσιζαν να ασχοληθούν, η μόνη τους έγνοια ήταν να δημιουργήσουν ένα θεσμικό περιβάλλον τέτοιο που να συντηρεί και να αναπαράγει πελατειακές λογικές και σχέσεις εξάρτησης και υποταγής αντί να ενισχύει και να στηρίζει την ανεξαρτησία, την επιχειρηματικότητα και τον υγιή ανταγωνισμό. Αντίστοιχα οι δημόσιες πολιτικές που ασκήθηκαν στο χώρο όλα αυτά τα χρόνια πέραν του ότι ήταν αντιφατικές και πρόχειρες, ποτέ δεν διακρίθηκαν για τον αναπτυξιακό και όχι επιδοματικό και διανεμητικό τους χαρακτήρα, ακριβώς για να συντηρούνται αυτές οι σχέσεις εξάρτησης.
Το θέμα μας είναι η ανάπτυξη των ΜΜΕ. Τι σημαίνει αυτό;
Κατά τη γνώμη μας σημαίνει ότι όλοι πρέπει να εργαστούμε και να συνεργαστούμε για να καταρτίσουμε ένα στρατηγικό σχέδιο που θα οδηγεί στον περιφερειακό τύπο της νέας εποχής: Βιώσιμο, αυτοδύναμο άρα πραγματικά ανεξάρτητο και αξιόπιστο.
Η στρατηγική αυτή πρέπει να στηρίζεται σε τρεις άξονες:
Ο πρώτος είναι η θέσπιση ενός ξεκάθαρου θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας του περιφερειακού τύπου. Με αυστηρούς κανόνες και υποχρεώσεις που θα τηρούνται από όλους αλλά και με δικαιώματα που θα απολαμβάνουν μόνον όσοι είναι συνεπείς προς τις υποχρεώσεις αυτές.
Ο δεύτερος άξονας, συνέχεια του πρώτου, είναι η εισαγωγή στο κυβερνητικό λεξιλόγιο της αναπτυξιακής αντί της επιδοματικής και «ενισχυτικής» λογικής. Απαιτούνται μέτρα ενίσχυσης της ανάπτυξης των περιφερειακών ΜΜΕ και όχι των επιχειρηματιών τους. Ενίσχυση της ανάπτυξης που θα τονώσει την επιχειρηματική δράση σ’ αυτόν το πολύπαθο χώρο, θα προστατεύσει και θα αυξήσει την απασχόληση, θα αξιοποιήσει παραγωγικά το όποιο δημόσιο χρήμα και θα οδηγήσει μέρος απ’ αυτό πάλι στα δημόσια ταμεία στις εφορίες και στα ασφαλιστικά ταμεία, αντί στις τσέπες διαφόρων επιτηδείων.
Ο τρίτος άξονας είναι η ανάγκη να πρυτανεύσει επιτέλους το κριτήριο της βιωσιμότητας της όποιας εκδοτικής απόπειρας στο χώρο του περιφερειακού τύπου. Βιωσιμότητα που πιστοποιείται από τα οικονομικά δεδομένα της επιχείρησης, την εμβέλεια και την απήχησή της, την κυκλοφορία της και τις θέσεις εργασίας που διατηρεί έτσι ώστε να αποκλειστούν οι επιτήδειοι, οι τυχάρπαστοι ακόμη και οι λαθρόβιοι και οι απατεώνες που λυμαίνονται το χώρο.
Αν όλα αυτά γίνουν, τότε ναι είμαι αισιόδοξος.